صنعت گردشگری روز به روز در حال گسترش است. یکی از زیرشاخه‌های گردشگری که طرفداران بسیاری در سراسر دنیا دارد گردشگری ورزشی است. گردشگری ورزشی همانطور که از نام آن پیداست به دسته‌ای از گردشگری گفته میشود که مقصد آن ورزش یا رویدادهای مرتبط با ورزش است. اگر هدف شما از سفر، شرکت در یک مسابقه ورزشی و یا تماشای یک مسابقه ورزشی باشد، سفر شما در دسته توریسم ورزشی قرار می‌گیرد.
امروزه انواع گردشگری ها مانند گردشگری مذهبی ، گردشگری جشنواره ها و دیگر گردشگری ها گردشگری برای اغلب کشورها تبدیل به بازاری پر سود شده است که درآمد قابل توجهی را به صندوق‌های مالی کشورهای توریست‌پذیر اضافه می‌کند. در این میان گردشگری ورزشی با توجه به تعداد زیاد طرفداران ورزش در سرتاسر دنیا سهم به سزایی در جذب و چرخش سرمایه در صنعت گردشگری بازی می‌کند.
گردشگری ورزشی چه اهمیتی دارد؟
رویدادهای ورزشی به غیر از دوستداران ورزش و ورزشکاران مورد توجه گروه‌های بسیاری از جمله سرمایهگذاران، شرکت‌های تولیدی و تبلیغی قرار می‌گیرند. این گروه‌ها اغلب به دنبال این هستند که از رویداد ورزشی به عنوان بستری برای توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری استفاده کنند. کافی است یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای ورزشی مانند المپیک و یا بازی‌های جام جهانی فوتبال را در نظر بگیرید تا متوجه شوید که چه حجم از سرمایه در این رویدادها به کار گرفته میشود و با یک برنامه‌ریزی دقیق و علمی چه میزان سرمایه یا فرصت شغلی و اقتصادی از دل چنین رویدادهای ورزشی بزرگی بیرون می‌آید.
به همین دلیل گردشگری ورزشی در این سال‌ها بیش از پیش مورد توجه سازمان‌ها و نهاد‌های اقتصادی قرار گرفته است. در دنیای امروز کشورها برای جذب توریست دیگر تنها به بناهای تاریخی و بقایای تمدن‌های چند هزار ساله اکتفا نمی‌کنند. بلکه یک راست سراغ علائق مردم می‌روند. ورزش یکی از پرطرفدارترین تفریحات در سراسر دنیا است و تعداد هواداران رویدادهای ورزشی قابل مقایسه با دیگر جشنواره‌ها نیست.
انواع گردشگری ورزشی
گردشگری ورزشی تمام رویدادهای ورزشی را شامل میشود، چه رویدادهای ورزشی رقابتی و جدی و چه رویدادهای ورزشی تفریحی و سرگم‌کننده. ممکن است هدف شما از سفر شرکت در یک رویداد ورزشی جدی مانند المپیک باشد و یا ممکن است تنها قصد شرکت در یک قایق‌سواری تفریحی و یا یک پیاده‌روی چند روزه را داشته باشید. در تمام این حالات سفر شما در دسته سفرهای ورزشی قرار می‌گیرد. گردشگری ورزشی به سه نوع تقسیم میشود:
- گردشگری رویدادهای ورزشی
- گردشگری ورزشی فعال
- گردشگری ورزشی نوستالژیک یا مشاهیر
در نوع اول یا گردشگری رویدادهای ورزشی، قصد گردشگر از سفر تنها مشارکت در رویداد ورزشی و تماشای آن است. مسابقات فوتبال جام باشگاه‌های آسیا، جام باشگاه‌های اروپا، جام جهانی فوتبال، المپیک و … نمونه‌هایی از این رویدادها هستند.
در گردشگری نوع دوم یا گردشگری ورزشی فعال، گردشگر قصد شرکت در یک مسابقه ورزشی را دارد. مانند فستیوال‌های دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، ورزش‌ها ساحلی و ….. که سالانه تعداد بسیاری از طرفداران این ورزش‌ها را در مکانی مشخص جمع می‌کند.
در نوع سوم گردشگری ورزشی که به نام گردشگری ورزشی نوستالژیک شناخته میشود، هدف گردشگر بازدید از امکان قدیمی یا جدید مرتبط با ورزش است. به عنوان مثال سالانه تورهای زیادی به قصد بازدید از باشگاه‌های مهم و مشهور جهان برگزار میشود.
تاریخچه گردشگری ورزشی
گردشگری ورزشی تنها متعلق به دوره کنونی نیست. بلکه انسان‌ها سال‌ها پیش نیز برای انجام رویدادها و فستیوال‌های ورزشی دور هم جمع می‌شوند. به عنوان مثال بازی‌های المپیک امروزی ریشه در یونان باستان دارد. 700 سال قبل از میلاد مسیح، یونانیان در مکان بزرگی به نام المپیا دور هم جمع می‌شدند و در تمام رشته‌های ورزشی و بازی‌های دسته جمعی با هم به رقابت می‌پرداختند.
اما پیشرفت تکنولوژی این امکان را برای ما فراهم کرده است که علاوه بر رویدادهای ورزشی موجود در کشور خودمان با یک پرواز خودمان را دورترین رویداد ورزشی دنیا برسانیم و در آن شرکت کنیم. در گذشته نیز رویدادهای ورزشی بازار اقتصادی شهرهایی که مسابقات در آن‌ها انجام می‌شد را گرم می‌کردند. تعداد زیاد مسافران ورزشی باعث فروش بیشتر محصولات و رونق اقتصادی شهر میزبان می‌شد.
امروزه علاوه بر شهر یا کشور میزبان، سرمایهگذاران بسیاری از سراسر دنیا از رویدادهای ورزشی استقبال می‌کنند و از طریق آن‌ها سود می‌برند. برگزاری جشنواره‌های بزرگ ورزشی علاوه بر سود اقتصادی که با خود به همراه می‌آورد معایبی نیز دارد که اگر آن معایب شناخته نشود و برای آن برنامه‌ریزی دقیق و درستی صورت نگیرد ممکن است برای کشور برگزارکننده مخرب باشد. کشور میزبان باید تخمین درستی از میزان تقریبی شرکت‌کنندگان در رویداد ورزشی داشته باشد و اقدام به تهیه و تجهیز امکانات مورد نیاز کند تا حجم زیاد گردشگران به محیط زیست منطقه آسیبی وارد نکند.
گردشگری ورزشی در ایران
کشور ما پتانسیل‌های زیادی برای توسعه‌ی گردشگری ورزشی دارد. دریای خرز در شمال ایران و خلیج فارس در جنوب و رودخانه‌های پر آب و آبشارهای بلند امکان‌های مناسبی برای برگزاری تورهای ورزشی از جمله ورزش‌های ساحلی و قایق‌سواری و … هستند.
هیچ چیز بهتر از این نیست که کسانی که به ورزش‌های ساحلی علاقمند هستند در تاریخ مشخصی در کنار ساحلی معین جمع شوند و به ورزش و تفریح بپردازند. این امکان در جشنواره مونسون، که یکی از جشنواره‌های داخل ایران است برای علاقمندان به ورزش‌های ساحلی فراهم شده که در مرداد ماه هر سال در ساحل چابهار دور هم جمع شوند و علاوه بر ورزش و تفریح با فرهنگ و آداب و رسوم و موسیقی و غذاهای بومی منطقه آشنا شوند.
این جشنواره همانطور که از اسم آن پیدا است در فصل مونسون دریایی برگزار میشود. پدیده مونسون در تابستان بر روی اقیانوس هند تشکیل میشود. این پدیده که در هندوستان و پاکستان منجر به بارش‌های شدید بر روی دریا میشود، در بنادر ایران بسیار متعادل‌تر است و هوای لطیف و مطبوعی را در این مناطق ایجاد می‌کند.
علاوه بر این، وجود جنگل‌های فراوان و قلل مرتفع در ایران امکان جنگل‌نوردی، پیاده‌روی و کوه‌نوردی را برای علاقمندان به این ورزش‌ها فراهم می‌کند. از دیگر نمونه‌های موفق گردشگری ورزشی در داخل ایران می‌توانیم به تورهای ورزشی فتح قله دماوند و دیگر قلل ایران اشاره کنیم. این تورها که به دلیل شرایط جوی کوهستان اغلب در ماه‌های مشخصی از سال برگزار می‌شوند سالانه گردشگران ایران و خارجی زیادی را به ارتفاعات مختلف قله‌های دماند، سبلان، سهند، علم‌کوه و … می‌برند.